شاخ طلایی استانبول

شاخ طلایی استانبول ( انگلیسی: Golden Horn، ترکی: Altın Boynuz ) در ترکی مدرن به آن هالیچ ( Haliç ) میگویند، شاخ طلایی بندرگاهی طبیعی است که ناوگان های عثمانی و بیزانسی و کشتی های تجاری در آن لنگر می انداختند. شاخ طلایی در دوران بیزانس بندرگاه تجاری قدیمی و منطقه ی مسکونی محبوبی بوده است. ورودی بندرگاه با زنجیر بزرگی بسته شده بود تا از ورود کشتی های ناخواسته جلوگیری شود. در دوران عثمانی شاخ طلایی عمدتا توسط مهاجران یهودی اسپانیایی اشغال گشته بود. آمیزه ی ارامنه، یونانی ها، کولی ها و ترک هایی که در امتداد سواحل بندرگاه زندگی میکردند، شهر را به موزاییکی رنگارنگ از اقوام تبدیل نموده بود.

نمایی زیبا از شاخ طلایی

دلیل نامگذاری شاخ طلایی استانبول

در واقع خلیج طبیعی و عمیقی که توسط شاخ طلایی ایجاد شده همیشه یک جاذبه طبیعی ، اقتصادی و یک مزیت نظامی استراتژیک برای ساکنان منطقه داشته است و استعمارگران روم شرقی که روم جدید ( Nova Roma ) را که به ترتیب به بیزانس، قسطنطنیه و در نهایت استانبول تغییر نام داد، در امتداد ساحل های شاخ طلایی بنا نهادند، از این موضوع مستثنی نبودند.آب دره ای به شکل شاخ در بخش اروپایی استانبول است که توسط دو رود تغذیه میشود ، نام آبراه از بازتاب طلایی نور غروب خورشید بر سطح آب برگرفته شده است.

تصویر زیبا از شاخ طلایی

پیشینه شاخ طلایی استانبول

مدارک باستان شناسی نشان میدهند حداقل در قرن ۷ ام قبل از میلاد فضای شهری قابل توجه ای اطراف و واقع بر شاخ طلایی در جریان بوده و با در نظر گرفتن اکتشافات اخیر از درگاه های باستانی، لوازم انبار و ناوگان هایی از کشتی های تجاری که در طول ساخت و ساز ایستگاه متروی ینیکاپی (Yenikapı ) و پروژه ی تونل مرمره پیدا شدند، اماکن کوچکتر به سال ۶۷۰۰ قبل از میلاد مربوط میشوند.

شاخ طلایی در دوره بیزانس ها

مقر نیروهای دریایی امپراتوری بیزانس در شاخ طلایی قرار داشت و برای محافظت از شهر قسطنطنیه در برابر حمله های دریایی، دیوارهایی در امتداد خط ساحلی ساخته شدند. برای جلوگیری از ورود کشتی های ناخواسته، در ورودی شمالی شاخ طلایی، از قسطنطنیه تا برج قدیمی گالاتا یک زنجیر بزرگ کشیده شده بود. این برج که بین بیزانسی ها به "برج بزرگ" ( Megàlos Pyrgos ) معروف بود، در دوران جنگ صلیبی چهارم در سال ۱۲۰۴، توسط سربازان صلیبی لاتین به شدت تخریب شد.

تصویر زیبا از برج گالاتا در شاخ طلایی

در سال ۱۳۴۸، ژنوایی ها در همان نزدیکی برج جدیدی به نام "برج مسیح" ( Christea Turris ) ساختند که بعد ها برج گالاتا نامیده شد. زنجیر شاخ طلایی سه بار به طور قابل توجه ای شکسته یا دور زده شده است. در قرن ۱۰ ام، روس کیف ها کشتی های طویل خود را از تنگه ی بسفر خارج کرده، پیرامون گالاتا هدایت کردند و آنها را درون شاخ طلایی راه اندازی نمودند؛ با این وجود، بیزانسی ها آنها را با آتش یونانی ( اسلحه ای آتشزا که ابداع بیزانسی ها بود ) شکست دادند.

شاخ طلایی در دوره عثمان ها

پس از فتح قسطنطنیه توسط عثمان ها در سال ۱۴۵۳، محمد دوم اقوام یونانی را در امتداد شاخ طلایی در فنر ( Fener ) اسکان داد. بلد همچنان توسط یهودی ها اشغال شده بود ( درست مانند عصر بیزانس ) اما پس از فتح شهر بسیاری از یهودی ها تصمیم به ترک مکان گرفتند. زمانیکه بایزید دوم یهودی های تبعید شده به اسپانیا را به اقامت در بلد دعوت کرد، این مکان دوباره مملو از جمعیت شد.

شاخ طلایی امروزی

امروزه دو طرف شاخ طلایی مسکونی است و در امتداد هر ساحل پارک هایی قرار دارند. اتاق بازرگانی استانبول و چندین قبرستان مسلمان، یهودی و مسیحی در امتداد ساحل واقع شده اند. موزه ها، سرسراهای کنگره، تالار های فرهنگی، مراکز پشتیبانی نیروی دریایی ترکیه و پردیس چندین دانشگاه از جمله ی دیگر موسساتی هستند که در امتداد کناره های شاخ طلایی قرار گرفته اند.

تصویر زیبا از شاخ طلایی

امروزه، تاریخ غنی و زیبایی طبیعی شاخ طلایی، آن را به یکی از محبوب ترین جاذبه های توریستی تبدیل کرده است و هر سال ۱۰ میلیون بازدیدکننده ی بین المللی از آن دیدن میکنند.

دلیل شهرت و صنعتی شدن شاخ طلایی استانبول

در نیمه ی اول قرن ۱۸ ام، شاخ طلایی به دلیل باغ های لاله اش معروف شده بود؛ اشخاص متمول برای لذت بردن از این باغ ها به این مکان می آمدند و با کشتی هایشان به سمت غروب آفتاب حرکت میکردند. بسیاری از شعرا این مکان را "سعدآباد" مینامیدند. بعد ها در سال ۱۸۸۰ کارخانه ی سیگار جیبالی ( Cibali ) و کارخانه های دیگری که امروزه منزل یکی از دانشگاه های خصوصی استانبول هستند، ساخته شدند و شاخ طلایی صنعتی گشت.

با انفجار جمعیت در سال های ۱۹۵۰ و وجود قوانین بی تاثیر ساختمانی، شاخ طلایی به انبار بد بوی فاضلاب خاکستری شهر و پسماند های صنعتی تبدیل شد. اما در سال های ۱۹۸۰ پاکسازی ای شهری آغاز شد که در طول آن کارخانه ها پاکسازی شده و سیستم های فاضلابِ مناسب اطراف شاخ طلایی ساخته شدند. امروزه سواحل شاخ طلایی بار دیگر به وسیله ی پارک ها، تفرجگاه ها و زمین های بازی به فضایی سرسبز تبدیل شده اند.

محله ها و بخش ها شاخ طلایی استانبول

فنر ( Fener ) و بلد ( Balat ) دو محله ی قدیمی شاخ طلایی هستند که شامل خانه های سنتی چوبی قدیمی، کلیساهای بیزانسی و تعدادی مقبره ی قدیمی متعلق به اولین جامعه ی یهودی ساکن در این مکان میشوند. همچنین جماعت پدرسالار ارتدکس نیز در این مکان اقامت دارند. محله ی ایوب ( Eyup ) واقع در انتهای شاخ طلایی محله ای مهم برای مسلمانانی است که جهت نیایش و بازدید از آرامگاه ایوب الانصاری، یار حضرت محمد که در زمان محاصره ی قسطنطنیه توسط اعراب در قرن ۷ ام درگذشت، میباشد.

تصویر زیبا از شاخ طلایی

اطراف مسجد و تپه ها مملو از قبرستان های متعلق به دوران عثمانی است. کافه ی پیر لوتی ( Pierre Loti ) واقع در بالای تپه ی مشرف به معبد، مکانی آرام برای صرف قهوه ی سنتی ترک و چای هنگام لذت بردن از چشم انداز شاخ طلایی است.

پل های شاخ طلایی استانبول

• در آغاز قرن ۱۶ ام، لئوناردو داوینچی ساخت پلی بر روی شاخ طلایی برای سلطان را طرح ریزی کرد. قرار بود این پل یک تکه، ۲۴۰ متر طول، ۸ متر پهنا و ۲۴ متر ارتفاع از سطح آب داشته باشد اما هرگز ساخته نشد.پیش از قرن ۱۹ ام هیچ پلی روی شاخ طلایی قرار نداشت. حمل و نقل بین دو ساحل به وسیله ی قایق های کوچک صورت میگرفت. اولین پل گالاتا، که کاراکوی امروزی را به امین اونو متصل میکند، در سال ۱۸۳۶ ساخته و در سال های ۱۸۴۵، ۱۹۱۲ و دست آخر در سال ۱۹۹۳ بازسازی شده است.
• پل اونکاپانی ( Unkapani ) که پل آتاتورک نیز نامیده میشود، بالاتر از شاخ طلایی قرار گرفته است و جریان ترافیک بین بی اغلو و سِراجهانه ( Saraçhane ) را کنترل میکند.
• سومین پل شاخ طلایی پل هالیچ نامیده شده و اتوبان از میان آن عبور میکند.
• چهارمین پل، مترو پل شاخ طلایی – معبر مخصوص عابران پیاده - است که در سال ۲۰۱۴ تکمیل شده و خط M2 متروی استانبول را از روی شاخ طلایی عبور میدهد.

جاذبه های اطراف شاخ طلایی استانبول

از جمله مکان هایی که توصیه میشود در تور استانبول حتما سری به آن ها بزنید میتوان به: مجتمع مسجد ایوب، آرامگاه های اطراف مسجد، فشانه، مینیاتورک، موزه ی صنایع رحمی کوچ، موزه ی سانترال استانبول، شیرینی فروشی آکمان اوغلو فرنی ( Akmanoğlu Fırını )، رستوران لاله ( Lale Lokantasi ) و کافه پیر لوتی ( Pierre Loti ) اشاره کرد.

منبع : شاخ طلایی استانبول |  دلیل نامگذاری شاخ طلایی استانبول چه بوده است؟