آرامگاه پیر پالان دوز

آرامگاه پیر پالان دوز دوز مربوط به دوره صفوی و دوره معاصر است و در مشهد، خیابان نواب صفوی، ضلع شرقی حرم امام رضا (ع) واقع شده این مقبره متعلق به محمد عارف عباسی، از عرفای بزرگ قرن دهم هجری است و این اثر در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۳۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پیر پالان دوز که بود؟

شیخ محمد عباسی از عارفان صاحب کرامت و هم‌دوره شیخ بهایی در قرن دهم هجری بود که در روستای کارده، یکی از روستاهای اطراف شهر مشهد متولد شده بود. شیخ محمد عارف گرچه شخصیت معنوی و علمی بزرگی بوده است، اما همانند مردمان عادی برای گذران زندگی به شغل پاره دوزی مشغول بود. باید گفت برخلاف تصور رایج شغل پیر پالان دوز کفش دوزی یا پاره دوزی بوده است. (در آن زمان به کفش دوزی، پاره دوزی نیز می‌گفتند.) کلمه پاره دوز بر اثر تغییر لفظ در طی زمان به کلمه پالان دوز درآمد و این گونه بود که شیخ محمد به پیر پالان دوز شهرت یافته است.

ورودی آرامگاه پیر پالان دوز

می‌گویند شیخ محمد عارف از عرفای سلسله ذهبیه بوده که بعدتر به تشیع روی آورده است.پیر پالان دوز علاوه بر آن که عارفی والا مقام بود، در خطاطی و کیمیاگری تبحر داشت. قرآن نوشته‌هایی از این عارف با خط خوش ثلث موجود است که از هنر خطاطی اش حکایت می‌کند.

تاریخچه و معماری آرامگاه پیر پالان دوز

بنای آرامگاه پیر پالان دوز مربوط به عهد صفویه است. در سال ۹۸۵ قمری، به فرمان سلطان محمد خدابنده، پسر شاه عباس بنایی برای مقبره محمد عارف ساخته شده است. شکل اولیه بنا، تنها مربعی با یک گنبد بر بالای آن بود. نمای خارجی بنا با طاق‌نماهایی و تزئینات گچی بر روی آن، کاشی‌کاری‌هایی در بنا و تزئینات مستطیلی بر بالای آن‌هاست. در داخل بقعه، شاه نشینی با یزدی بندی‌ها به همراه تزیئیات و نقاشی‌هایی به چشم می‌خورند.

داخل حیاط آرامگاه پیر پالان دوز;

این نقاشی‌ها و تزدینات در گذر زمان به سبب نفوذ رطوبت آسیب دیده بودند که پس از مرمت تنها برخی از آن‌ها باقی مانده اند. بر روی سقف نیز نگاره‌هایی زیبا به چشم می‌خورند. در پایین دیوار چند ردیف کاشی آبی رنگ با طرح‌های متفاوت دیده می‌شود. در مجموع نوع معماری به کار رفته گواه آن است که این بنا در زمان صفوی ساخته شده است.

گنبد اولیه بنا پوشیده از کاشی‌ آبی و ساده بوده اما در طی مرمت، طرح جدیدی بر روی گنبد مورد استفاده قرار گرفته است. در سال‌های اخیر بنای مقبره و داخل آن توسط آستان قدس رضوی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. در طی بازسازی بخش‌هایی چون حیاط، حوض، حجره‌های درون حیاط و سر در به مجموعه اضافه شده است.

آرامگاه پیر پالان دوز کجاست؟

آرامگاه پیر پالان دوز در شمال شرقی حرم امام رضا (ع) و ابتدای خیابان نواب صفوی (معروف به پایین خیابان) قرار دارد.

ساعت بازدید آرامگاه پیر پالان:

این مجموعه از ساعت ۶ صبح تا ۸ شب به روی بازدید کنندگان تور مشهد باز میباشد.

هزینه ورودی: ندارد

چطور به آرامگاه پیر پالان دوز برسیم؟

نشانی آرامگاه پیر پالان دوز

از آن‌جا که آرامگاه پیر پالان دوز درست بیرون از حرم امام رضا قرار دارد، می‌توانید در یکی از دفعات بازدید و زیارت از حرم، بازدید از این مقبره را هم در برنامه خود داشته باشید. اگر هتل یا محل اقامت شما در نزدیکی خیابان نواب صفوی قرار دارد، پیدا کردن مقبره برای شما بسیار راحت است. اما اگر مسیر ماشین روی شما یکی از خیابان‌های امام رضا یا خیابان شیرازیست، راحت‌ترین راه برای رسیدن به مقبره، پیاده و گذر از درون حرم است.

هر جای حرم که بودید از خادمین یا راهنمای زائرین آدرس خروجی نواب صفوی یا مقبره پیر پالان دوز را بخواهید، به درستی و راحتی شما را راهنمایی خواهند کرد. از ورودی سمت چپ نواب صفوی از حرم خارج شوید، پس از حدود ۱۰۰ متر پیاده روی و رسیدن به بازارچه‌های اطراف حرم، به تابلوی «شیخ محمد عارف» و خیابان طبرسی خواهید رسید. آن قدر نزدیک و سر راست است که محال است پیدایش نکنید.

منبع :بادساگروپ